بێگومان چەمكی  سیكۆلاریزم  لە دوای راپەرینەوە  هاتۆتە ناو فەرهەنگ و ئەدەبیاتی  هزری سیاسیی كۆمەڵگەی ئێمەوە، هێشتا جڤاتی كوردی نەیتوانیوە تێگەیشتن و مەعریفی هەمەلایەن و بابەتییانەی دروست، دەربارەی  سیكولار و چەشنەكانی هەبێت. تاڕادەیەك جۆره بەدحاڵیبونێك هەیە و بە جۆرێك  دەستەبژێری پیاوانی ئایینی و ئیسلامیگەرا و رەوتە نائیسلامییەكان و  رۆشنبیر و نووسەرانی  دابەشبوونەتە سەر دوو  تێگەیشتنی دژ بەیەك.
 یەكەم: بریتین لەو رەوت و لایەنە ئیسلامگەرا و سەلەفی و ئوسوڵیی و  مسوڵمانانی میللی.
دووەم: بریتین لەو بزووتنەوە و  گروپی بەناوی سیكۆلار  و بەشێك لە دەستەبژێری رۆشنبیر و نووسەران.
لە نێوان هەردوو ئاڕاستەكەدا تائەندازەیەكی ترسناك  مشتومڕ و ناكۆكی قولی  دروستكردووە،  ئاراستەی یەكەم واتا لایەنە ئایینیەكان  پەڕگیرانە سیكولاریزم به ئیلحاد و دژە دین دەناسێنن  بە تەواوی رەتی دەكەنەوە، هەرچی بەرەی دووەمە بە پێچەوانە پێیانوایە سیكۆلاریزم چەتر و پارێزەر و رێزدانانە لە ئایینزایی و جیاوازییەكان دادەنێن.
لێرەدا دەكرێت سیكولاریزم، ئیماندار و لا دینییەكان گەر خواستی ئەوەیان هەبێت لە مانا و كرۆكی چەمكی سیكۆلاریزم تێبگەین، زۆر پێویست و گرنگە  بێ بنەما و بێ  خوێندنەوە و تێگەیشتن  لە مانای سیكۆلاریزم  و   هیچ جۆرە حوكمێكی پێشوەختە  بەسەردا نەدرێت، چونكە بەدڵنیایەوە ئەوسا دەكەونە هەڵەی  میتۆدی و  لۆژیكی و عەقڵەوە.
 لە كتێبی دنیای سیكۆلاریزم لە نووسینی ئاوستن كلایندا، بەشێوەیەكی بابەتی و زانستییانە  دوور لە لایەنگری و ئایدیۆلۆژی، بە زمانێكی سادە و بابەتییانە، مانا و رەهەندەكانی چەمكی سیكۆلاری شرۆڤە كردووە. بۆیە ئەو خوێنەرەی خاوەنی ئایدیۆلۆژیای دیینی بێت یان بیری لیبرال و كۆمۆنیست  و تەنانەت ئیلحادیشی هەبێت، كاتێك ئەو كتێبە دەخوێنینەوە،  دەتوانین بڵێین تاڕادەیەكی باش روئیا و تێگەیشتنێكی جیاواز ترمان لەسەر چەمكەكە پێدەدات و باشتر دەچێتە ناوەخن و كڕۆكی سیكولاریزم و تا ئەندازەیەكی باش تێگەیشتنی دروستترمان لەسەر مێژوو و چەمك و پێناسە و پارادیمی دونیاگەری و ناوەڕۆكی بابەتەكە بۆ دروست دەبێت.
 دواجار ئەوەی گرنگە لەسەر ئەم چەمكە  بڵێین، سیكولار واتا خەباتكردن لەپێناو ئازادی، دیموكراسی، مەدەنیەت. كۆكردنەوەی جیاوازییەكان و پاراستنی یەكێتیی كۆمەڵگا و گەڕانەوەی رێز و حورمەت بۆ ئایین و ئیماندار و مزگەوت و كەنیسە و مامۆستا و بانگخوازی ئایینی و قەشە و پەرستگاكان. 
هەڵبەتە دەكرێت بۆ تێگەیشتن و قبوڵكردنی سیكولار لە كۆمەڵگەی كوردیدا، بەتایبەت لە نێو رەوت و گروپە جیاوازە دینییەكان، ئەو روئیا هەڵە تێگەیشتنە لەسەر خودی چەمكەكە هەیە، بسڕێتەوە. هەروەها دەكرێت چ ئەوانەی خوازیاری ئەوەن سیستەمی سیاسی و كایەكانی دیكەی ژیان بە سیكولاریزم بكرێت، چ ئەوانەش سیكۆلاریزم بە تەواوی  رەت دەكەنەوە و پێیانوایە بە نۆرم و كەلەپوری جڤاتی ئێمە نامۆیە، زۆر گرنگە تێڕوانین و هۆشیاریەكی  هەمەلایەنەمان لەسەر چەمكی سیكۆلار و غەوشەكانی هەبێت.

لە كوردستانی نوێوە وەرگیراوە